خیانت در امانت

خیانت در امانت نقطه مقابل حسن رفتار در امانت می باشد، شاید اگر ریشه ایجاد این جرم را بررسی کنیم به گذشته‌های دور برسیم.

با توجه به اینکه وضع مجازات برخی از جرایم کیفری و حقوقی ریشه فقهی دارد و در فقه هم برای مرتکبین جرایم مجازات تعیین شده است امروزه با گسترش حوزه شناسایی جرایم، قانون‌گذار با عنایت به احکام فقهی این جرم مجازات آن را تشریح کرده

است.

در تعالیم اسلامی هم بسیار بر صفت امانتداری تاکید شده است و افراد را به دوری از خیانت در امانت تشویق می کند.

اما امروزه اغلب افراد نسبت به اموالی که به آنها سپرده می‌شود جانب امانتداری را رعایت نمی‌کنند و مرتکب جرم خیانت در امانت می شوند.

شاید در آغاز این نکته به ذهن متبادر شود که وقتی شخصی نسبت به مالی که به او سپرده شده است مرتکب خیانت در امانت میشود لطمه‌ای به دیگر افراد جامعه وارد نمی‌شود.

اما اگر به این موضوع  معتقد باشیم که تمامی اعمال افراد یک جامعه در طول هم قرار دارد و در دراز مدت با گسترش این جرم نظم عمومی دچار آسیب می‌شود و امنیت افراد نسبت به اموال شان نیز به خطر افتاده در نتیجه بی اعتمادی در جامعه نیز رواج

پیدا می‌کند.

گاهی امانت از سمت یک شخص به شخص دیگری سپرده می‌شود ،گاهی هم سپردن امانت از طریق اشخاص به یک سازمان یا اداره انجام می شود. در بعضی مواقع ممکن است سپردن امانت توسط قاضی محکمه انجام شود .

قانونگذار جرم خیانت در امانت را یک جرم عمدی تلقی کرده است چرا که افراد معمولاً با انگیزه های عمدی این جرم را انجام می‌دهند.

خیانت در امانت از زمره جرایم علیه اموال و مالکیت محسوب می‌شود

اگر بخواهیم تعریفی از این جرم را ارائه دهیم باید بگوییم  که مالک اموالش را به فردی به امانت سپرده که شخص امین آن اموال را  نگهداری کند و یا برای کار معینی به مصرف رساند ولی پس از مدتی شخص امین از انجام وظایفی که به او سپرده شده

است امتناع کرده و اموال مورد امانت را استعمال، تلف، تصاحب و یا مفقود می کند .

خیانت در امانت هم در مورد اموال منقول جاری است و هم در مورد اموال غیر منقول.

در ایم جرم که جرم مقید به نتیجه است حتماً مفقود شدن، تلف شدن و سایر نتایج امانت سپاری توسط امین باید به صورت کامل انجام شود.

و جزو جرایم غیر قابل گذشت میباشد و مجازات آن قابل تعلیق و تعویق توسط قاضی صادرکننده حکم نیست.

زمانی این جرم محقق می‌شود که مالک نسبت به مالی که به امین سپرده شده است آن اموال را مطالبه کند و امین با سوء نیت خاص و با قصد اضرار به صاحب اموال نسبت به استرداد اموال امانی اقدام نکند.

اگر به دنبال بهترین وکیل خیانت در امانت تهران هستید، موسسه حقوقی دی با تیمی از وکلای مجرب و متخصص در دعاوی کیفری و به ویژه در حوزه خیانت در امانت، آماده ارائه خدمات حقوقی تخصصی به شماست. ما با تسلط کامل بر قوانین و مقررات مربوط به این جرم و سال‌ها تجربه موفق در پرونده‌های مشابه، در کنار شما هستیم تا از حقوق شما دفاع کنیم. موسسه حقوقی دی با تحلیل دقیق پرونده‌ها و راهنمایی‌های حرفه‌ای، بهترین دفاعیات را برای شما ارائه می‌دهد تا به نتیجه مطلوب دست یابید

اگر به دنبال بهترین وکیل خیانت در امانت تهران هستید، موسسه حقوقی دی با تیمی از وکلای مجرب و متخصص در دعاوی کیفری و به ویژه در حوزه خیانت در امانت، آماده ارائه خدمات حقوقی تخصصی به شماست. ما با تسلط کامل بر قوانین و مقررات مربوط به این جرم و سال‌ها تجربه موفق در پرونده‌های مشابه، در کنار شما هستیم تا از حقوق شما دفاع کنیم. موسسه حقوقی دی با تحلیل دقیق پرونده‌ها و راهنمایی‌های حرفه‌ای، بهترین دفاعیات را برای شما ارائه می‌دهد تا به نتیجه مطلوب دست یابید

اگر به دنبال خدمات بهترین وکیل کیفری در تهران هستید کلیک نمایید.

 

عناصر  و شرایطی که وقوع جرم خیانت در امانت را محقق می‌کند عبارتند از

عنصر قانونی که به این معنی است که در وهله اول جرم انگاری این جرم توسط قانونگذار انجام شده باشد و مجازات آن نیز مشخص شده باشد.

عنصر مادی این جرم شامل استعمال؛ اتلاف، مفقود کردن و تصاحب می باشد و در صورتی که یکی از این عناصر مادی توسط امین محقق شود جرم خیانت در امانت به وقوع پیوسته است.

عنصر مادی این جرم به صورت فعل و هم به صورت ترک فعل ممکن است .

نکته‌ای که در مورد تصاحب باید ذکر شود این است که شخص امین بعد تصاحب مال امانی باید نسبت به آن اقدامات مالکانه انجام دهد و آن مال را مال خود بداند.

برای مثال همین که امین نسبت به فروش مال امانی اقدامی انجام دهد خیانت در امانت محقق است.

شرایط تحقق خیانت در امانت

موضوع جرم خیانت در امانت باید مال یا وسیله ای باشد که توسط امین تحصیل شود.

منظور از مال هم مال منقول است و اموال غیر منقول.

در ادامه مال مورد امانت باید توسط مالکان یا متصرفان به امین سپرده شود.

اگر امین خود با انجام کاری آن را به دست آورد دیگر جرم خیانت در امانت محقق نمی‌شود.

مال مورد امانت باید به صورت قانونی به امین سپرده شده باشد.

مثلاً از طریق عقد اجاره ملک به امین سپرده شود یا با شرط استرداد آن مال و یا با شرط تعیین مصرف معین امین مال را دریافت کند.

بین رفتار مجرمانه امین و ضرر مالی باید ارتباط و یا به نوعی رابطه علیت برقرار شود.

باید یادآور شد که خیانت در امانت از جمله جرایم مقید به نتیجه است یعنی امین پس از سپردن اموال به او باید به مقصود خاصی که دارد رسیده باشد.

عنصر معنوی جرم خیانت در امانت شامل سوء نیت عام که همان ارتکاب عمدی این جرم توسط امین است می باشد.

یعنی از روی قصد و اراده آزاد در جهت خیانت در امانت اقدام کند .

سوء نیت خاص جرم خیانت در امانت به این معنی است که امین قصد اضرار به مالک مال را داشته باشد.

راههای اثبات خیانت در امانت

مدعی  پس از طرح شکایت کیفری باید بتواند عنصر سپردن اموال به امین را اثبات کند و در قدم بعدی خیانت در امانت توسط مرتکب در دادگاه به اثبات برسد.

همچنین مدعی باید بتواند سوء نیت عام و خاص و قصد امین را اثبات کند که همانند امور دیگر حقوق شخص شاکی برای اثبات جرم خیانت در امانت در دادگاه میتواند از ادله اثبات دعوا همچون علم قاضی، اقرار، شهادت شهود و سوگند استفاده کند.

معمولاً بار اثباتی بعضی از جرایم از جمله جرم خیانت در امانت دشوار و پیچیده است و اشخاص در مرحله اثبات باید دانش و روش و فنون اثبات ادعای خود در دادگاه  را داشته باشند.

از نظر صلاحیت دادگاه رسیدگی کننده به جرم خیانت در امانت باید گفت که رسیدگی به این جرم در  صلاحیت دادسرای محل وقوع جرم است یعنی در حوزه قضایی محلی که مال از مالکیت یا تصرف شخص زیاندیده خارج شده است.

تاثیر رضایت شاکی در جرم خیانت در امانت

قانونگذار در قانون مجازات اسلامی تا قبل از تصویب قانون کاهش مجازات تعزیری مجازات جرم خیانت در امانت را در زمره جرایم غیر قابل گذشت قرار داده بود.

اما بعد از تصویب این قانون در حال حاضر خیانت در امانت از زمره جرایم قابل گذشت محسوب می‌شود.

هر گاه شاکی در هر مرحله از رسیدگی چه در مرحله تحقیقات مقدماتی در دادسرا و چه در دادگاه اعلام رضایت کند پرونده مختومه اعلام می‌شود.

مرور زمان شکایت از جرم خیانت در امانت یک سال از تاریخ وقوع جرم یا از تاریخ اطلاع از جرم می باشد.

در صورتی که شاکی تا یکسال از تاریخ وقوع و اطلاع از جرم شکایت خود را مطرح نکند  بعد از گذشت یک سال دیگر جرم خیانت در امانت قابل شکایت و پیگیری در محاکم دادگستری نخواهدبود.

مجازات جرم خیانت در امانت:

تا قبل  از تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مجازات خیانت در امانت حبس از شش ماه تا سه سال بود اما پس از تصویب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مجازات این جرم تقلیل یافته و در حال حاضر مجازات  از سه ماه تا یک سال و نیم میباشد

که جزو مجازات های درجه ۶ محسوب میشود.

اعسار در رد مال خیانت در امانت

هرگاه در خیانت در امانت پس از صدور حکم نسبت به رد مال توسط امین شخص امین دعوای اعسار اقامه کند به کسی که حکم به نفع او صادر شده است اگر آزادی امین را بدون اخذ تامین قبول کند و یا شخص محکوم شده به تشخیص دادگاه صادرکننده

حکم کفیل یا وثیقه معتبری را معادل محکوم به دادگاه ارائه دهد دادگاه تا تعیین تکلیف و روشن شدن وضعیت اعسار محکوم  علیه از حبس او خودداری کرده و اگر در حبس باشد او را آزاد می‌کند.

حال اگر دادگاه دعوای اعسار محکوم علیه را رد کند به کفیل یا وثیقه گذار ابلاغ می‌کند که ظرف ۲۰ روز نسبت به تصمیم شخص محکوم علیه اقدام کند و در نهایت اگر شخص محکوم علیه توسط کفیل حاضر نشود دادگاه محکوم به را از محل وثیقه یا وجهی

که به عنوان کفالت قرار داده شده است وصول می کند .

خیانت در امانت توسط فروشنده

حالتی را در نظر بگیرید که مشتری برای خرید کالایی وارد مغازه ای شده و پس از بررسی اجناس مختلف جنسی را از فروشنده خریداری کرده.

توافق بر این است که فروشنده ظرف مدتی آن جنس را برای خریدار ارسال کند پس از مدتی فروشنده نسبت به ارسال مال خریداری شده توسط مشتری اقدام نمی کند.

با توجه به اینکه مشتری پس از پرداخت ثمن معامله مالک جدید آن جنس است آن جنس در نزد فروشنده حالت امانت پیدا کرده و فروشنده در حکم امین آن محسوب می شود.

اگر از جنبه کیفری موضوع را بخواهیم مورد پیگیری قرار دهیم با در نظر گرفتن تمامی عناصر وقوع جرم خیانت در امانت می توان پس از حصول اطمینان از عدم ارسال کالا توسط فروشنده در دادسرا شکایت کیفری به عنوان خیانت در امانت را متحد کرد .

نتیجه گیری

یکی از جراینی که موارد زیادی را به خود اختصاص داده است خیانت در امانت می باشد .

معمولا افرادی که دانش کافی نسبت به ماهیت جرایم را ندارند در مرحله شناخت عناصر این جرم موفق نمی‌شوند و ممکن است شکایت آنها در همان ابتدا توسط محاکم دادگستری رد شود.

حال بهترین راهکار برای پیروزی در دعاوی کیفری در جرم خیانت در امانت کمک گرفتن از وکیل و مشاور است که دانش بالایی دارد و با مستندات قوی و متقن و ارائه آنها به دادگاه میتواند روند و کیفیت رسیدگی را تسریع کند

مصداق عقود در جرم خیانت در امانت

خیانت در امانت بیشتر در قالب عقودی نظیر عقد ودیعه، عقد عاریه، عقد اجاره و عقد وکالت محقق می‌شود. این عقود به افراد اجازه می‌دهد که مال یا حق خاصی را به دیگری بسپارند. در صورتی که گیرنده مال برخلاف تعهدات خود عمل کند و از آن به نفع شخصی خود یا دیگری استفاده کند، خیانت در امانت صورت گرفته است. بنابراین، نقض قراردادهای امانی، مانند ودیعه یا اجاره، به عنوان مصداق جرم خیانت در امانت محسوب می‌شود.

مراحل شکایت جرم خیانت در امانت

برای طرح شکایت خیانت در امانت، ابتدا باید به دادسرای عمومی و انقلاب محل وقوع جرم مراجعه و شکواییه تنظیم کرد. در شکواییه، لازم است مدارکی که نشان می‌دهد مال یا حق خاصی به متهم سپرده شده و او آن را به طور نادرست استفاده کرده، ارائه شود. پس از ثبت شکایت، پرونده به دادگاه ارجاع داده می‌شود و مراحل رسیدگی آغاز می‌شود. وکیل کیفری می‌تواند در این مرحله به موکل کمک کند تا مدارک معتبر ارائه داده و دفاع مناسبی انجام دهد.

قرض دادن پول یا مال در جرم خیانت در امانت

در مواردی که پول یا مالی به صورت قرض داده می‌شود، در صورتی که استفاده غیرمجاز از آن صورت بگیرد، خیانت در امانت محقق نمی‌شود، بلکه موضوع به عدم پرداخت قرض تبدیل می‌شود. با این حال، اگر فرد مدعی باشد که مال یا پول به عنوان امانت سپرده شده و گیرنده آن را مصرف یا به فرد دیگری منتقل کرده است، در این صورت می‌تواند به خیانت در امانت استناد کند.

سپردن مال در جرم خیانت در امانت باید قراردادی باشد یا غیر قراردادی؟

سپردن مال در جرم خیانت در امانت می‌تواند به صورت قراردادی یا حتی غیر قراردادی انجام شود. در موارد قراردادی، معمولاً یک توافق رسمی مانند ودیعه یا اجاره وجود دارد که مسئولیت‌های طرفین را مشخص می‌کند. اما در موارد غیر قراردادی نیز، به شرط وجود مدارک و شواهد معتبر، سپردن مال و خیانت در استفاده از آن جرم محسوب می‌شود. برای اثبات خیانت در امانت، نیازی به قرارداد کتبی نیست، بلکه اثبات سپرده شدن مال کفایت می‌کند.

خیانت در امانت در مورد وام

اگر شخصی وامی دریافت کند و سپس از آن به نفع خود و برخلاف هدف مورد توافق استفاده کند، این موضوع ممکن است به خیانت در امانت مرتبط باشد. به‌خصوص زمانی که وام به‌عنوان امانت یا به نمایندگی از شخص یا نهادی دیگر دریافت شده باشد. بر اساس ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی، استفاده نادرست از مال امانی یا خلاف توافق طرفین، می‌تواند مصداق خیانت در امانت باشد.

چه زمانی مدیر تصفیه مرتکب جرم خیانت در امانت شده؟

مدیر تصفیه وظیفه دارد اموال ورشکسته یا شخص حقوقی را مدیریت کرده و پس از تسویه، آنها را به طور قانونی بین طلبکاران تقسیم کند. اگر مدیر تصفیه این وظیفه را به درستی انجام ندهد و اموال را به نفع خود یا دیگری استفاده کند، مرتکب جرم خیانت در امانت شده است. این امر ممکن است با سوء‌استفاده از موقعیت و تصرف غیرقانونی مال امانی محقق شود.

انجام ندادن کاری می‌تواند خیانت در امانت باشد؟

خیانت در امانت به‌طور کلی به فعل و عملکرد مستقیم فرد مربوط می‌شود؛ اما در برخی موارد، انجام ندادن کاری که فرد به آن متعهد بوده است نیز می‌تواند مصداق خیانت در امانت باشد. به‌عنوان مثال، اگر شخصی به‌طور رسمی متعهد به حفظ و نگهداری مالی شده باشد و در این راستا هیچ اقدامی نکند و باعث تلف یا از بین رفتن مال شود، او مرتکب خیانت در امانت شده است.

چه زمانی حق العمل کار مرتکب جرم خیانت در امانت شده؟

حق‌العمل‌کار کسی است که وظیفه دارد به‌ نمایندگی از موکل خود معاملات مالی انجام دهد. اگر حق‌العمل‌کار، برخلاف توافق انجام شده، مالی که به او سپرده شده را به نفع خود استفاده کند یا به شکل دیگری از آن سوء‌استفاده کند، مرتکب جرم خیانت در امانت شده است. این جرم در صورتی محقق می‌شود که حق‌العمل‌کار از وظایف و تعهدات خود عدول کرده باشد.

آیا نتیجه در خیانت در امانت مهم است؟

در جرم خیانت در امانت، نتیجه نهایی نیز مهم است. اگر مال امانی مورد تصرف غیرقانونی قرار گیرد یا از آن سوء‌استفاده شود، مهم نیست که این سوء‌استفاده به نفع خود شخص یا دیگری انجام شود. بلکه آنچه اهمیت دارد، نقض تعهدات و اعتماد سپرده‌شده است. در نتیجه، هرگونه استفاده نادرست از مال امانی، صرف نظر از نتیجه‌ای که به بار می‌آورد، مصداق خیانت در امانت است.

---

سوالات متداول

۱. خیانت در امانت چیست؟

خیانت در امانت به معنای سوء‌استفاده یا تصرف نادرست از مال یا شیئی است که به عنوان امانت به فرد سپرده شده است. این جرم زمانی رخ می‌دهد که شخص سپرده‌گیر برخلاف تعهد خود، از آن مال به نفع خود یا دیگران استفاده کند.

۲. مجازات خیانت در امانت چیست؟

مجازات خیانت در امانت طبق ماده ۶۷۴ قانون مجازات اسلامی، بسته به شرایط می‌تواند حبس از ۶ ماه تا ۳ سال باشد. همچنین ممکن است دادگاه حکم به پرداخت جریمه یا بازگرداندن مال نیز بدهد.

۳. چگونه می‌توان جرم خیانت در امانت را اثبات کرد؟

برای اثبات خیانت در امانت، باید مدارکی مانند قرارداد امانت یا شواهدی که نشان‌دهنده سپردن مال به متهم باشد، به دادگاه ارائه شود. همچنین شاهدانی که بر نحوه سپرده شدن مال گواهی دهند، می‌توانند به اثبات جرم کمک کنند.

۴. آیا در خیانت در امانت نیازی به قرارداد کتبی است؟

خیر، برای محقق شدن جرم خیانت در امانت نیازی به قرارداد کتبی نیست. کافی است که فرد شاکی بتواند ثابت کند مال یا شیئی به عنوان امانت به متهم سپرده شده و متهم از آن سوء‌استفاده کرده است.

۵. چه نوع اموالی می‌توانند موضوع خیانت در امانت باشند؟

هرگونه مالی اعم از منقول (مانند پول، اسناد، وسایل شخصی) یا غیرمنقول (مانند خانه یا زمین) می‌تواند موضوع خیانت در امانت باشد، به شرطی که به عنوان امانت به شخص دیگری سپرده شده باشد.

۶. آیا خیانت در امانت فقط در صورت تلف شدن مال رخ می‌دهد؟

خیر، خیانت در امانت تنها به تلف شدن مال مربوط نمی‌شود. حتی اگر مال سپرده شده به درستی نگهداری شود، اما به طور غیرقانونی و برخلاف تعهدات استفاده شود، این موضوع نیز مصداق خیانت در امانت است.

۷. آیا سپردن شفاهی مال هم مشمول خیانت در امانت می‌شود؟

بله، حتی اگر سپردن مال به صورت شفاهی باشد و هیچ سند یا قرارداد کتبی وجود نداشته باشد، در صورتی که شاکی بتواند با شواهد کافی اثبات کند که مال به عنوان امانت به متهم سپرده شده است، جرم خیانت در امانت محقق می‌شود.

۸. آیا خیانت در امانت شامل اموال دولتی هم می‌شود؟

بله، خیانت در امانت می‌تواند شامل اموال دولتی نیز باشد. هرگونه سوءاستفاده از اموال دولتی که به شخص سپرده شده، می‌تواند جرم خیانت در امانت را تشکیل دهد.

۹. آیا شکایت خیانت در امانت نیاز به وکیل دارد؟

اگرچه داشتن وکیل اجباری نیست، اما در مواردی که پیچیدگی‌های حقوقی یا نیاز به ارائه مدارک دقیق وجود دارد، داشتن وکیل کیفری می‌تواند به روند شکایت و دفاع موثرتر کمک کند.

۱۰. آیا جرم خیانت در امانت شامل هر نوع تخلف از قرارداد می‌شود؟

خیر، خیانت در امانت تنها شامل تخلفاتی می‌شود که به سوءاستفاده یا تصرف نادرست مال امانی مربوط باشند. سایر تخلفات قراردادی ممکن است موضوع دعاوی حقوقی و نه کیفری باشند.

لینک های مفید

وکیل پایه یک دادگستری | وکیل کیفری | مشاوره حقوقی | تنظیم شکواییه | تنظیم لایحه | کانون وکلای دادگستری |