شکوائیه
یکی از ملزومات انجام مراحل قانونی در مراجع ذی‌صلاح، با تنظیم شکواییه یا شکایت‌نامه صورت می‌گیرد.
به‌موجب این نامه دادسرا ملزم به رسیدگی به جرم انجام شده دراین‌خصوص می‌شود. تنظیم شکایت‌نامه در دعاوی کیفری اولین گام در رسیدگی به پرونده محسوب می‌شود.
به‌موجب این شکایت‌نامه افرادی که خود را قربانی یک جرم می‌دانند، برای احقاق حق خود در مراجع قضایی اقدام به تنظیم این سند می‌کنند.
یکی از شروط مهم برای نوشتن شکواییه، سن قانونی فرد شاکی است.
چنانچه این مورد در خصوص شاکی صدق نکند، ولی یا قیم قانونی او می‌بایست اقدام به تنظیم شکواییه به‌منظور رسیدگی به جرم نمایند.
شکواییه چیست؟
شکواییه یک نوع سند حقوقی است که در دعاوی کیفری، به‌منظور رسیدگی به جرم به وقوع پیوسته توسط فرد قربانی تنظیم می‌شود. فرد متعرض که در قانون با نام شاکی از آن یاد می‌شود، با تنظیم و ثبت این سند قادر به مطالبه حق خود خواهد بود.
این فرم که توسط قوه قضاییه تهیه شده، در دعاوی کیفری توسط فرد قربانی جرم تکمیل می‌شود. به‌موجب این شکواییه یا شکایت‌نامه مراجع قضایی موظف به رسیدگی به این پرونده خواهند بود.
لازم به ذکر است که تنها به‌صرف انجام جرم مراجع قضایی قادر به دخالت و رسیدگی نیستند، مگر با تنظیم شکواییه توسط فرد شاکی.
شاکی چه کسی است؟
در قانون مدنی کشور به فردی که در پی وقوع جرم به طور مستقیم دچار ضرر و زیان شده باشد، شاکی گفته می‌شود. تحت این شرایط فرد شاکی با تنظیم شکواییه یا شکایت‌نامه به‌عنوان سند حقوقی معتبر در مراجع قضایی، اقدام به احقاق حق قانونی
خود می‌نماید.
اگر بخواهیم با اصطلاحات قانونی به تعریف شاکی اشاره کنیم، باید بگوییم بر طبق ماده ۱۰ قانون آیین دادرسی کیفری، شاکی فردی زیان دیده‌ای است که با تنظیم شکواییه درخواست رسیدگی و تعقیب کیفری مرتکب یا مرتکبان جرم را طلب می‌کند.
فردی که در جریان جرم یا همان بزه دچار ضرر و زیان شده باشد، فرد بزه‌دیده نامیده می‌شود.
چنانچه فرد بزه‌دیده درخواست تعقیب جرم را داشته باشد، لفظ شاکی به او اطلاق می‌شود و درصورتی‌که خواهان احقاق حق خود و مطالبه قانونی خود از جرم به وقوع پیوسته باشد، تحت عنوان مدعی خصوصی از او یاد می‌شود.
نحوه نوشتن شکایت نامه حقوقی
بر طبق ماده ۶۸ قانون آیین دادرسی کیفری، نوشتن و تنظیم یک شکواییه یا شکایت‌نامه مستلزم یک چهارچوب کلی خواهد بود. تنظیم شکواییه به دو صورت ثبت در فرم مخصوص و یا برگه‌های معمولی انجام می‌شود.
فرم مخصوص شکواییه دارای چهارچوب خاص و استاندارد تعریف شده قانونی است؛ اما افرادی که اقدام به نوشتن شکواییه در برگه‌های معمولی و به‌صورت دستی می‌نمایند، می‌بایست دسته‌بندی قانونی زیر را اعمال نمایند:
- در بخش اول شکواییه خود، باید اطلاعات کامل و دقیق هویتی خود و فرد مورد شکایت را بنویسید. لازم به ذکر است که هرچه اطلاعات نگارش شده از فرد مورد شکایت جامع‌تر باشد، در روند رسیدگی بسیار کمک‌کننده خواهد بود.
- در بخش دوم نیز می‌بایست به موضوع شکایت خود بپردازید. نگارش متنی که در آن دقت بالا، صراحت و شفافیت وجود داشته و هیچ‌گونه ابهامی در آن وجود نباشد، بسیار مهم و کارگشا خواهد بود. لازم به ذکر است که در نوشتن این شکواییه یا شکایت‌نامه از توضیحات اضافی پرهیز نموده و شکایت‌نامه‌ای دقیق و درعین‌حال مختصر و مفید تنظیم نمایید.
شرایط ثبت شکواییه
به لحاظ قانون تعریف شده دراین‌خصوص، برای تنظیم و ثبت شکواییه فرد شاکی می‌بایست دارای شرایط ذکر شده در قانون باشد.
- تنظیم و ثبت شکواییه زمانی صورت می‌گیرد که فرد متضرر در دعاوی کیفری خواهان رسیدگی به جرم انجام شده باشد. تحت این شرایط باید اهلیت شاکی طبق قانون به اثبات برسد. فرد بزه‌دیده که با نام شاکی نیز شناخته می‌شود، برای تنظیم شکواییه یا همان شکایت‌نامه دارای سن قانونی باشد. چنانچه فرد شاکی به سن ۱۸ سال نرسیده باشد، برای احقاق حق باید ولی یا قیم قانونی او اقدام به تنظیم شکایت‌نامه نماید.
- گام دوم در رسیدگی به پرونده‌های کیفری با ثبت شکواییه انجام می‌پذیرد. به بیان ساده برخی از جرایم کیفری زمانی قابل‌پیگیری هستند که فرد قربانی شکایت خود را در مراجع قضایی با تنظیم و ثبت آن انجام دهد. توهین، فحاشی، افترا و… از جمله جرایم کیفری هستند که جنبه عمومی نداشته و تنها با شکایت شاکی، مراجع قضایی موظف به رسیدگی به آن هستند.
نمونه تنظیم شکایت‌نامه
شکایت‌نامه به‌عنوان یک سند حقوقی برای رسیدگی به جرم در مراجع قضایی باید حاوی بخش‌های مختلفی باشد. از جمله بخش‌های مهم به‌عنوان نمونه تنظیم شکایت‌نامه شامل موارد زیر خواهد بود:
۱- عنوان
عنوان شکایت‌نامه باید به طور مختصر، کوتاه و مربوط به موضوع شکایت باشد.
۲- شناسایی شاکی
در این بخش فرد مورد تعرض به‌عنوان شاکی باید مشخصات دقیق خود شامل نام، نشانی، تلفن و در صورت داشتن ایمیل ذکر آن نماید.
۳- شناسایی متهم
همان‌طور که از نام این بخش پیداست، در این قسمت باید به درج مشخصات متهم شامل نام، نشانی و تلفن اشاره شود.
۴- شرح موضوع شکایت
ذکر دقیق شکایت با عنوان‌کردن جزئیات آن توسط شاکی از اتفاقاتی که منجر به ایجاد جرم توسط متهم شده است.
۵- دلایل شکایت
با نگارش اطلاعات و مستندات، شاکی باید دلیل خود را برای طرح شکواییه یا شکایت‌نامه عنوان نماید.
۶- خواسته شاکی
این بخش مربوط به خواسته شاکی از مراجع قضایی مبنی بر احقاق حق او است. جبران خسارت، تعویض کالا یا خدمات، پرداخت جریمه و… شامل خواسته‌های شاکی از متهم است.
این شکواییه یا همان شکایت‌نامه به همراه مدارک و مستندات به‌منظور ارائه به مراجع ذی‌صلاح ارسال خواهد شد. دادگاه بر طبق این مدارک و بررسی آنها اقدام به صدور رأی در این زمینه خواهد کرد.
در شکواییه یا شکایت‌نامه چه اطلاعاتی باید درج شود؟
بر طبق ماده ۶۸ قانون دادرسی کیفری در شکواییه یا شکایت‌نامه، نگارش برخی از اطلاعات لازم و ضروری است.
- ذکر نام، نشانی، تلفن همراه، میزان تحصیلات، وضعیت تأهل، تابعیت مذهب و در صورت داشتن ایمیل با ذکر نشانی دقیق، کد پستی، شماره شناسنامه و تلفن ثابت در اطلاعات لازم دراین‌خصوص قرار دارد.
- موضوع شکایت، تاریخ و زمان وقوع جرم
- ضرر و زیان وارد شده به شاکی و مورد مطالبه او
- دلایل وقوع جرم، اسامی و مشخصات شهود و مطلعان در صورت امکان
- درج مشخصات و نشانی مشتکی‌عنه یا همان مظنون در صورت داشتن اطلاعات دراین‌خصوص
لازم به ذکر است که درصورتی‌که شاکی اطلاعات هویتی و نشان متهم را نداشته باشد، شکایت‌نامه او در دادگاه معتبر و قابل‌رسیدگی خواهد بود.
استفاده از وکیل کیفری در تنظیم شکواییه یا شکایت‌نامه
همان‌طور که می‌دانید مسائل حقوقی دارای شرایط و قوانین خاصی هستند که افراد عادی قادر به استفاده از آن بدون تخصص لازم نخواهند بود. تنظیم سند شکواییه یا شکایت‌نامه نیز از این قضیه مستثنی نخواهد بود. با درج ادله مناسب در سند شکواییه احقاق حق شما توسط مقام قضایی راحت‌تر خواهد بود.
درج مدارک و مستندات لازم در این زمینه باعث مجاب شدن قاضی نسبت به ارتکاب جرم و انجام آن توسط متهم خواهد شد که در نهایت آمار موفقیت شما را در این پرونده افزایش خواهد داد.
به همین دلیل استفاده از وکیل کیفری در این زمینه به‌عنوان متخصص، باعث تنظیم یک شکایت‌نامه بی‌نقص و محکمه‌پسند برای ارائه به مراجع قضایی خواهد بود. مؤسسه حقوقی دی یکی از سایت‌هایی است که برای انجام این امور می‌توانید به آن مراجعه نمایید.
شکوائیه چه تفاوتی با دادخواست دارد؟
این دو سند معتبر در مراجع قضایی بسیار شبیه به هم هستند، ولی بسته به استفاده آن در موقعیت‌های مختلف دارای تفاوت‌های خاصی خواهند بود:
- سند دادخواست معمولاً خطاب به دادگاه‌های حقوقی است، درحالی‌که شکواییه خطاب به دادستان و با وقوع جرم توسط متهم صورت می‌گیرد.
- ثبت دادخواست به‌موجب دعاوی حقوقی انجام می‌شود، درصورتی‌که تنظیم و ارسال شکواییه مربوط به دعاوی کیفری است.
- دادخواست که در یک فرم چاپی مندرج می‌شود، به معنی دادخواهی کردن و آغاز اقامه دعوا از طرف خواهان علیه است؛ اما در تنظیم شکواییه یا شکایت‌نامه لزومی به درج آن در فرم چاپی نبوده و به معنای احقاق حق شاکی از متهم پیرامون جرم انجام شده است.
چه موقع اقدام به تنظیم نامه شکایت می‌شود؟
تنظیم شکواییه یا شکایت‌نامه موقع لزوم پیدا می‌کند که فردی به‌عنوان شاکی پیدا شود که قصد احقاق حق خود را از فردی خطاکار داشته باشد. به همین دلیل و بر طبق قانون دادرسی کشور، جرایم ارتکابی به چند دسته عمومی و خصوصی دسته‌بندی‌شده‌اند.
در برخی از این جرایم مانند سرقت، کلاهبرداری و… که در دسته جرایم عمومی قرار می‌گیرد، نیازمند تنظیم شکایت‌نامه و شاکی نخواهد بود. این در حالیست که جرایم خصوصی که یک طرف آن فرد معترض قرار دارد که قصد احقاق حق خود همچون حق
نفقه، مهریه، جبران خسارت، پرداخت جریمه، تعویض کالا یا خدمات و… را دارد، می‌بایست اقدام به تنظیم شکایت‌نامه و ارائه آن به مراجع زیر صلاح در این زمینه نمود.
شکواییه یا شکایت‌نامه در پی وقوع جرم واقع شده، توسط فرد معترض به این جرم تنظیم می‌شود.
شکواییه که یک سند قانونی تعیین شده توسط قوه قضاییه است، این امکان را برای فرد شاکی فراهم می‌کند که به‌منظور احقاق حق خود با تنظیم آن اقدام به مطالبه خواسته خود از مراجع زیر صلاح نماید.
با تنظیم شکواییه یا شکایت‌نامه و درج اطلاعات درست و ارسال آن به همراه مستندات و مدارک، دادگاه اقدام به رسیدگی می‌کند.
با بررسی این مدارک و مستندات که در پرونده دعاوی کیفری وجود دارد، در صورت اثبات آن قاضی اقدام به صدور رأی لازم در این زمینه خواهد نمود.
باتوجه‌به تخصصی بودن مسائل حقوقی بهتر است برای تنظیم شکواییه یا همان شکایت‌نامه به افراد متخصص در این زمینه مراجعه نمایید. وب‌سایت دی یکی از این مراکز حقوقی است که قادر به انجام مشاوره و استفاده از وکلای مجرب در این زمینه خواهید
بود.
