در نظام حقوقی ایران، شرکت‌های تجاری جایگاه ویژه‌ای در روابط اقتصادی و اجتماعی دارند. هرگونه فعالیت اقتصادی مشترک که در قالب شرکت شکل می‌گیرد، به سرمایه و آورده‌های شرکا یا سهامداران وابسته است. این سرمایه می‌تواند در قالب سهم الشرکه یا سهام تجلی یابد؛ اصطلاحی که در ظاهر شبیه‌اند اما از لحاظ حقوقی، ماهیت و آثار متفاوتی دارند.
مطابق قانون تجارت ایران، سهم الشرکه بیشتر در شرکت‌های اشخاص و به‌ویژه شرکت با مسئولیت محدود موضوعیت دارد، در حالی که سهام عمدتاً در شرکت‌های سهامی (خاص و عام) تعریف می‌شود. تمایز میان این دو، تنها یک بحث نظری نیست، بلکه در عمل نیز اهمیت زیادی دارد. چرا که انتقال، فروش، تعهدات و حتی اختلافات حقوقی مرتبط با آن‌ها، در هر یک از این قالب‌ها متفاوت است.
امروزه بسیاری از اختلافات حقوقی میان شرکا یا سهامداران به دلیل عدم آگاهی از مقررات مربوط به سهم الشرکه و سهام ایجاد می‌شود. به همین دلیل، مطالعه دقیق این مفاهیم و آشنایی با قوانین مرتبط برای هر شخصی که وارد شراکت یا سهامداری می‌شود ضروری است. همچنین، حضور یک وکیل متخصص می‌تواند از بروز بسیاری از مشکلات جلوگیری کند و در مواقع بروز اختلاف، بهترین راه‌حل را ارائه دهد.
در این مقاله، به‌عنوان وکیلی متخصص در امور تجاری، تلاش می‌کنم تا با استناد به مواد قانونی و رویه عملی دادگاه‌ها، موضوع سهم الشرکه و سهام را به صورت جامع بررسی کنم. این مقاله هم جنبه آموزشی دارد و هم راهنمایی عملی برای کسانی است که با موضوعاتی همچون نحوه انتقال، فروش، تعهدات و اختلافات قانونی مرتبط با سهم الشرکه یا سهام روبه‌رو هستند.
تاریخچه و مبانی حقوقی سهم الشرکه و سهام در قانون تجارت ایران
۱. پیشینه تاریخی مقررات شرکت‌ها در ایران
نظام حقوقی ایران در زمینه شرکت‌های تجاری از حقوق فرانسه و بلژیک تأثیر گرفته است. قانون تجارت مصوب ۱۳۱۱ یکی از مهم‌ترین منابع حقوقی است که هنوز نیز با وجود تغییرات جزئی، به‌عنوان مرجع اصلی مورد استناد قرار می‌گیرد. در این قانون، تقسیم‌بندی شرکت‌ها به دو دسته کلی شرکت‌های اشخاص و سرمایه انجام شده و به تبع آن، مفهوم سهم الشرکه و سهام تعریف و تبیین شده است.
-
در شرکت‌های اشخاص (مانند تضامنی، نسبی و با مسئولیت محدود)، سرمایه شرکا تحت عنوان سهم الشرکه شناخته می‌شود و شخصیت هر شریک اهمیت ویژه دارد.
-
در شرکت‌های سرمایه (مانند شرکت‌های سهامی عام و خاص)، سرمایه شرکت به سهام تقسیم می‌شود و شخصیت شرکا اهمیت کمتری دارد.
این تقسیم‌بندی نه تنها بر انتقال سرمایه، بلکه بر مسئولیت‌ها، حقوق و تکالیف شرکا و سهامداران نیز اثر مستقیم دارد.
۲. تعریف سهم الشرکه در حقوق ایران
مطابق ماده ۹۴ قانون تجارت:
«شرکت با مسئولیت محدود شرکتی است که بین دو یا چند نفر برای امور تجارتی تشکیل شده و هر یک از شرکا بدون اینکه سرمایه به سهام یا قطعات سهام تقسیم شده باشد، فقط تا میزان سرمایه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت است.»
بنابراین سهم الشرکه، بخشی از سرمایه‌ای است که هر شریک در شرکت‌های اشخاص یا شرکت با مسئولیت محدود دارد. ویژگی‌های مهم سهم الشرکه عبارت‌اند از:
-
غیرقابل تجزیه بودن: نمی‌توان سهم الشرکه را به قطعات کوچک‌تر تقسیم کرد مگر با موافقت سایر شرکا.
-
غیرقابل معامله بودن در بورس: سهم الشرکه ماهیت شخصی دارد و مانند سهام قابل خرید و فروش آزادانه در بازار نیست.
-
ارتباط با شخصیت شریک: در بسیاری از موارد، رضایت سایر شرکا برای انتقال سهم الشرکه ضروری است.
۳. تعریف سهام در حقوق ایران
در مقابل، مطابق ماده ۲۴ لایحه اصلاحی قانون تجارت ۱۳۴۷:
«سهم عبارت است از قسمت‌های مساوی از سرمایه شرکت سهامی که مشخص‌کننده میزان مشارکت، تعهدات و منافع صاحب آن در شرکت سهامی است.»
ویژگی‌های سهام عبارت‌اند از:
-
قابل تجزیه بودن: سهام به قسمت‌های مساوی تقسیم می‌شود و این امر به سهولت نقل و انتقال کمک می‌کند.
-
قابلیت معامله در بازار سرمایه: سهام شرکت‌های سهامی عام می‌تواند در بورس اوراق بهادار عرضه و خرید و فروش شود.
-
ارتباط ضعیف با شخصیت سهامدار: برخلاف سهم الشرکه، هویت شخص سهامدار چندان در ماهیت شرکت تأثیر ندارد.
۴. تفاوت‌های اساسی سهم الشرکه و سهام
برای درک بهتر موضوع، می‌توان به تفاوت‌های اصلی زیر اشاره کرد:
-
ماهیت حقوقی: سهم الشرکه بیشتر جنبه قراردادی و شخصی دارد؛ سهام جنبه مالی و سرمایه‌ای.
-
انتقال: انتقال سهم الشرکه نیازمند رضایت شرکا و تشریفات خاص است، در حالی که سهام به راحتی قابل انتقال است.
-
بازار معامله: سهم الشرکه محدود به دایره شرکا است، اما سهام قابلیت معامله عمومی دارد.
-
مسئولیت‌ها: در سهم الشرکه، شرکا معمولاً مسئولیت بیشتری نسبت به دیون شرکت دارند؛ در سهام، مسئولیت سهامداران محدود به مبلغ سهامشان است.
۵. اهمیت شناخت تفاوت‌ها در عمل
عدم شناخت این تفاوت‌ها می‌تواند منجر به مشکلات حقوقی متعددی شود. برای مثال:
-
فردی که سهم الشرکه خود را منتقل می‌کند، ممکن است به اشتباه تصور کند هیچ تعهدی در قبال بدهی‌های سابق شرکت ندارد؛ در حالی که طبق قانون، مسئولیت او ممکن است همچنان باقی بماند.
-
در مقابل، سهامداری که سهام خود را می‌فروشد، به محض انتقال قانونی سهام، از تعهدات آینده شرکت فارغ می‌شود.
به همین دلیل، آگاهی از مبانی قانونی سهم الشرکه و سهام برای جلوگیری از بروز اختلافات و دعاوی ضروری است.
نحوه انتقال سهم الشرکه و سهام
۱. کلیات انتقال در حقوق شرکت‌ها
انتقال سهم الشرکه و سهام یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که در حیات شرکت‌های تجاری رخ می‌دهد. این انتقال می‌تواند ناشی از فروش، هبه، ارث یا حتی صلح حقوقی باشد. نکته اساسی آن است که قانون تجارت برای هر نوع شرکت شرایط خاصی در نظر گرفته است.
-
در شرکت‌های اشخاص (مانند شرکت تضامنی و نسبی) و شرکت با مسئولیت محدود، انتقال سهم الشرکه به دلیل اهمیت شخصیت شرکا محدودیت دارد.
-
در شرکت‌های سهامی (خاص و عام)، انتقال سهام ساده‌تر و آزادانه‌تر انجام می‌شود.
۲. انتقال سهم الشرکه در شرکت با مسئولیت محدود
مطابق ماده ۱۰۳ قانون تجارت:
«انتقال سهم الشرکه به عمل نمی‌آید مگر به موجب سند رسمی و با رضایت دارندگان سه چهارم سرمایه شرکت که اکثریت عددی نیز داشته باشند.»
بر این اساس:
-
انتقال سهم الشرکه صرفاً با سند رسمی امکان‌پذیر است.
-
رضایت اکثریت شرکا لازم است؛ یعنی سه چهارم سرمایه و اکثریت عددی شرکا باید موافق باشند.
-
انتقال باید در اداره ثبت شرکت‌ها ثبت شود تا در برابر اشخاص ثالث معتبر باشد.
🔹 نکته مهم: اگر شریکی بدون رعایت این تشریفات اقدام به انتقال سهم الشرکه کند، انتقال در برابر شرکا و اشخاص ثالث معتبر نخواهد بود و ممکن است زمینه‌ساز دعاوی ابطال انتقال شود.
۳. انتقال سهم الشرکه در شرکت تضامنی و نسبی
در شرکت‌های تضامنی و نسبی، اصل بر عدم امکان انتقال بدون رضایت تمام شرکا است. دلیل آن هم این است که در این نوع شرکت‌ها شخصیت شرکا اهمیت بسیار زیادی دارد و ورود شریک جدید ممکن است ریسک شرکت را افزایش دهد.
-
مطابق ماده ۱۲۳ قانون تجارت، شریک نمی‌تواند سهم الشرکه خود را به دیگری منتقل کند مگر به رضایت همه شرکا.
-
در صورت انتقال بدون رضایت، شرکای دیگر می‌توانند ابطال آن را از دادگاه بخواهند.
۴. انتقال سهام در شرکت سهامی خاص
در شرکت‌های سهامی خاص، قانونگذار آزادی بیشتری داده است.
-
اصل بر این است که انتقال سهام آزاد است، مگر اینکه در اساسنامه محدودیت‌هایی پیش‌بینی شده باشد.
-
برخی اساسنامه‌ها شرط حق تقدم سایر سهامداران یا لزوم اخذ موافقت هیئت‌مدیره را ذکر می‌کنند.
-
انتقال باید در دفتر ثبت سهام شرکت ثبت شود و نام و مشخصات منتقل‌الیه درج گردد.
🔹 توجه: اگر انتقال سهام در دفتر ثبت سهام ثبت نشود، از نظر شرکت و اشخاص ثالث معتبر نخواهد بود؛ حتی اگر قرارداد فروش تنظیم شده باشد.
۵. انتقال سهام در شرکت سهامی عام
در شرکت‌های سهامی عام، سهام به راحتی در بازار بورس یا فرابورس معامله می‌شود.
-
سهامداران برای انتقال نیاز به اخذ رضایت هیئت‌مدیره یا دیگر سهامداران ندارند.
-
تمامی تشریفات از طریق سامانه معاملاتی بورس انجام می‌شود و ثبت در دفتر سهام به صورت خودکار اتفاق می‌افتد.
-
انتقال در این شرکت‌ها کاملاً آزاد و تابع مقررات بازار سرمایه است.
۶. انتقال قهری (به موجب ارث)
انتقال سهم الشرکه و سهام در صورت فوت شریک یا سهامدار، تابع مقررات ارث خواهد بود.
-
در شرکت با مسئولیت محدود، وراث به جای متوفی وارد شرکت می‌شوند، اما سایر شرکا می‌توانند با پرداخت سهم الشرکه، مانع ورود وراث شوند.
-
در شرکت‌های تضامنی و نسبی، ورود وراث منوط به رضایت سایر شرکا است. در غیر این صورت سهم الشرکه به ارزش روز تسویه و به وراث پرداخت می‌شود.
-
در شرکت‌های سهامی، سهام به‌طور قهری به وراث منتقل می‌شود و آنان با ارائه گواهی حصر وراثت می‌توانند سهامدار شوند.
۷. اسناد و مدارک لازم برای انتقال
برای انتقال سهم الشرکه یا سهام معمولاً مدارک زیر مورد نیاز است:
-
قرارداد انتقال (عادی یا رسمی بسته به نوع شرکت)
-
صورتجلسه مجمع یا هیئت‌مدیره (در مواردی که اساسنامه یا قانون شرط کرده است)
-
ثبت در دفتر سهام (برای شرکت‌های سهامی)
-
ثبت تغییرات در اداره ثبت شرکت‌ها (برای شرکت‌های با مسئولیت محدود و تضامنی)
-
پرداخت مالیات نقل و انتقال سهام یا سهم الشرکه
۸. نقش وکیل در انتقال سهم الشرکه و سهام
انتقال سهم یا سهم الشرکه در ظاهر ساده به نظر می‌رسد، اما در عمل بسیاری از دعاوی ناشی از همین انتقال است.
-
وکیل با تنظیم صحیح قرارداد انتقال، از بروز اختلافات آینده جلوگیری می‌کند.
-
وکیل می‌تواند شرایط اساسنامه و قانون را بررسی کرده و انتقال را به گونه‌ای انجام دهد که قابل ابطال نباشد.
-
در دعاوی مربوط به ابطال انتقال، وکیل با استناد به مواد قانونی از حقوق موکل دفاع می‌کند.
۹. چالش‌های حقوقی رایج در انتقال سهم الشرکه و سهام
-
عدم ثبت انتقال در اداره ثبت شرکت‌ها یا دفتر سهام
-
انتقال بدون اخذ رضایت شرکا یا هیئت‌مدیره
-
اختلاف بر سر ارزش‌گذاری سهم یا سهام
-
مطالبه ابطال انتقال توسط شرکا یا سهامداران
-
مشکلات مالیاتی ناشی از انتقال
۱۰. جمع‌بندی
انتقال سهم الشرکه و سهام موضوعی پیچیده است که بدون اطلاع دقیق از مقررات و رویه عملی دادگاه‌ها می‌تواند مشکلات جدی برای شرکا و سهامداران ایجاد کند. آشنایی با مواد قانونی، مطالعه اساسنامه شرکت و استفاده از خدمات وکیل متخصص در این زمینه، بهترین راه برای پیشگیری از بروز اختلافات است.
فروش سهم الشرکه و سهام
۱. مفهوم فروش در حقوق شرکت‌ها
فروش سهم الشرکه و سهام یکی از رایج‌ترین معاملات میان شرکا و سرمایه‌گذاران است. این عمل در ظاهر شبیه به انتقال است، اما انتقال اعم از فروش است؛ یعنی انتقال می‌تواند ناشی از هبه، صلح یا ارث باشد، ولی فروش به‌طور خاص قراردادی است که در برابر دریافت وجه انجام می‌شود.
در عمل، فروش سهم یا سهم الشرکه بیشتر از سایر روش‌ها کاربرد دارد، چرا که شرکا و سهامداران معمولاً به دنبال نقد کردن سرمایه یا خروج از شرکت هستند.
۲. فروش سهم الشرکه در شرکت با مسئولیت محدود
فروش سهم‌الشرکه در این نوع شرکت تابع مقررات خاصی است:
-
مطابق ماده ۱۰۳ قانون تجارت، فروش سهم‌الشرکه تنها با تنظیم سند رسمی امکان‌پذیر است.
-
علاوه بر تنظیم سند، باید رضایت اکثریت عددی شرکا که سه چهارم سرمایه را دارند اخذ شود.
-
صورتجلسه مجمع عمومی باید تنظیم شده و سپس به اداره ثبت شرکت‌ها ارسال گردد.
🔹 نکته کاربردی: بسیاری از دعاوی فروش سهم‌الشرکه به دلیل عدم رعایت این تشریفات رخ می‌دهد. برای مثال، شریکی سهم خود را به دیگری فروخته ولی چون انتقال رسمی در دفتر اسناد رسمی و اداره ثبت شرکت‌ها انجام نشده، خریدار عملاً به‌عنوان شریک شناخته نمی‌شود.
۳. فروش سهم‌الشرکه در شرکت‌های تضامنی و نسبی
در این شرکت‌ها وضعیت سخت‌تر است:
-
اصل بر این است که شریک نمی‌تواند سهم‌الشرکه خود را بفروشد مگر با رضایت همه شرکا.
-
دلیل این محدودیت، اهمیت شخصیت شرکا و مسئولیت سنگین آنان در برابر بدهی‌های شرکت است.
-
اگر شریکی بدون رضایت سایر شرکا اقدام به فروش سهم‌الشرکه کند، این فروش در برابر شرکا معتبر نیست و سایر شرکا می‌توانند ابطال معامله را درخواست کنند.
۴. فروش سهام در شرکت سهامی خاص
در شرکت سهامی خاص، آزادی بیشتری وجود دارد اما محدودیت‌های اساسنامه هم مهم است:
-
طبق قانون، اصل بر آزادی فروش سهام است.
-
با این حال، اساسنامه می‌تواند شرط موافقت مدیران یا سهامداران دیگر را پیش‌بینی کند.
-
برای معتبر بودن فروش، انتقال باید در دفتر ثبت سهام شرکت درج شود.
🔹 نمونه عملی: فرض کنید فردی سهام خود را در شرکت سهامی خاص به دیگری فروخته اما انتقال در دفتر ثبت سهام ثبت نشده؛ در این حالت، شرکت و اشخاص ثالث خریدار را به‌عنوان سهامدار نمی‌شناسند و ممکن است او نتواند در مجامع شرکت کند یا از حقوق سهامداری بهره‌مند شود.
برای مشاوره با بهترین وکیل شرکت ها و ورشکستگی کلیک کنید
۵. فروش سهام در شرکت سهامی عام
-
فروش سهام در این شرکت‌ها ساده‌ترین حالت را دارد.
-
سهامداران می‌توانند سهام خود را در بورس یا فرابورس به فروش برسانند.
-
معاملات تحت نظارت سازمان بورس انجام می‌شود و از طریق سامانه معاملاتی ثبت می‌گردد.
-
پس از معامله، سهام به نام خریدار ثبت می‌شود و تمام حقوق و تعهدات به او منتقل می‌شود.
🔹 برتری سهام عام: شفافیت و سرعت در فرآیند فروش، مهم‌ترین مزیت سهام عام است.
۶. مسائل مالیاتی در فروش
فروش سهام یا سهم‌الشرکه همواره با مسائل مالیاتی همراه است:
-
طبق قانون مالیات‌های مستقیم، نقل و انتقال سهام مشمول مالیات مقطوع نیم درصد ارزش فروش است.
-
نقل و انتقال سهم‌الشرکه نیز مشمول مالیات است و باید قبل از ثبت انتقال در اداره ثبت شرکت‌ها پرداخت شود.
-
در صورت عدم پرداخت مالیات، اداره ثبت از ثبت انتقال امتناع خواهد کرد.
۷. چالش‌های حقوقی در فروش سهم‌الشرکه و سهام
چند مشکل رایج در فروش سهم‌الشرکه و سهام عبارت‌اند از:
-
فروش بدون اخذ رضایت شرکا (در شرکت با مسئولیت محدود یا تضامنی)
-
عدم تنظیم سند رسمی در فروش سهم‌الشرکه
-
فروش بدون ثبت در دفتر ثبت سهام یا اداره ثبت شرکت‌ها
-
اختلاف بر سر قیمت واقعی سهم یا سهم‌الشرکه
-
دعاوی ابطال معامله به دلیل صوری بودن یا وجود قصد فرار از دین
۸. نقش قرارداد فروش در پیشگیری از اختلافات
یکی از مهم‌ترین ابزارها برای پیشگیری از اختلافات، تنظیم قرارداد فروش دقیق و شفاف است. در این قرارداد باید موارد زیر ذکر شود:
-
مشخصات دقیق فروشنده و خریدار
-
تعداد یا میزان سهم‌الشرکه و سهام
-
قیمت توافقی و نحوه پرداخت
-
مسئولیت‌ها و تعهدات طرفین پس از فروش
-
تعهد فروشنده به ثبت انتقال در مراجع قانونی
🔹 حضور وکیل در تنظیم قرارداد، تضمین‌کننده رعایت همه جوانب قانونی و جلوگیری از دعاوی آینده است.
۹. نقش وکیل در فروش سهم‌الشرکه و سهام
وکیل متخصص در این زمینه می‌تواند:
-
خریدار یا فروشنده را از تمامی آثار و تعهدات قانونی آگاه کند.
-
قرارداد فروش را مطابق با قانون و اساسنامه تنظیم کند.
-
مراحل ثبت و تشریفات قانونی را پیگیری کند.
-
در صورت بروز اختلاف، دعاوی مربوط به ابطال یا الزام به ثبت انتقال را مطرح یا دفاع کند.
۱۰. جمع‌بندی
فروش سهم‌الشرکه و سهام، برخلاف تصور عمومی، فرآیندی پیچیده و حساس است که کوچک‌ترین غفلت در آن می‌تواند موجب بروز اختلافات حقوقی و حتی زیان‌های مالی سنگین شود. آگاهی دقیق از مواد قانونی و همراهی با وکیل متخصص، مطمئن‌ترین راه برای انجام صحیح این معاملات است. موسسه حقوقی دی با تجربه فراوان در دعاوی تجاری، می‌تواند راهنمای مطمئن شرکا و سهامداران در فرآیند فروش سهم‌الشرکه و سهام باشد.
سهم‌الشرکه چیست؟
سهم‌الشرکه مفهومی است که در شرکت‌های اشخاص (مانند شرکت تضامنی، نسبی و با مسئولیت محدود) کاربرد دارد. هر شریک در زمان تأسیس شرکت، آورده‌ای (پول نقد، مال منقول، مال غیرمنقول یا حتی خدمات قابل ارزیابی) را به شرکت منتقل می‌کند. در مقابل، میزان مشارکت او در سرمایه شرکت به‌عنوان «سهم‌الشرکه» ثبت می‌شود.
📌 بر اساس ماده ۱۰۲ قانون تجارت، در شرکت با مسئولیت محدود، سهم‌الشرکه نمی‌تواند به صورت اوراق تجارتی قابل انتقال درآید و صرفاً از طریق تنظیم سند رسمی یا عادی قابل انتقال است. بنابراین، سهم‌الشرکه برخلاف سهام، قابلیت خرید و فروش در بازار آزاد را ندارد و انتقال آن تابع تشریفات خاص است.
ویژگی‌های اصلی سهم‌الشرکه:
-
غیرقابل تقسیم بودن مگر با رضایت شرکا.
-
انتقال محدود به رضایت شرکا (در بیشتر شرکت‌ها).
-
مبنای محاسبه سود و زیان شرکت.
-
تعیین‌کننده میزان مسئولیت هر شریک در برابر دیون شرکت.
سهام چیست؟
سهام مفهومی است که در شرکت‌های سرمایه‌ای به‌ویژه شرکت سهامی عام و خاص مطرح می‌شود. سرمایه شرکت سهامی به قسمت‌های مساوی تقسیم می‌شود که هر قسمت را «سهم» می‌نامند. هر سهم، نشان‌دهنده میزان مشارکت سهامدار در سرمایه شرکت است و حقوق و تعهدات او را مشخص می‌کند.
طبق ماده ۲۴ قانون تجارت، سهم ممکن است با نام یا بی‌نام باشد. همچنین، سهم می‌تواند دارای امتیاز ویژه (سهام ممتاز) یا عادی باشد.
ویژگی‌های اصلی سهام:
-
قابلیت نقل و انتقال آسان (از طریق بورس یا سند انتقال).
-
ارزش مساوی همه سهام.
-
قابلیت صدور اوراق بهادار به نام یا بی‌نام.
-
مبنای تعیین حق رأی سهامداران در مجامع عمومی.
تفاوت سهم‌الشرکه و سهام
برای درک بهتر جایگاه این دو مفهوم، می‌توان تفاوت‌های اصلی آن‌ها را به‌صورت زیر خلاصه کرد:
| ویژگی | سهم‌الشرکه | سهام |
|---|---|---|
| محل کاربرد | شرکت‌های اشخاص | شرکت‌های سهامی |
| قابلیت انتقال | محدود و نیازمند رضایت شرکا | آزاد و ساده‌تر |
| اوراق قابل معامله | ندارد | دارد (اوراق سهام) |
| مبنای رأی‌گیری | میزان سرمایه شریک | تعداد سهام |
| تقسیم‌پذیری | معمولاً غیرقابل تقسیم | قابل تقسیم به واحدهای مساوی |
اهمیت انتقال سهم‌الشرکه و سهام
انتقال سهم‌الشرکه یا سهام، از مهم‌ترین موضوعات حقوقی در حوزه شرکت‌هاست. بسیاری از اختلافات بین شرکا و سهامداران زمانی رخ می‌دهد که یکی از آنان قصد خروج از شرکت یا ورود شریک جدیدی را دارد. در این موارد، قانون تجارت ایران تشریفات و شرایط دقیقی را برای انتقال سهم یا سهم‌الشرکه پیش‌بینی کرده است. آشنایی با این مراحل برای جلوگیری از بروز مشکلات حقوقی ضروری است.
۱. انتقال سهم‌الشرکه در شرکت‌های اشخاص
در شرکت‌های اشخاص (مانند شرکت تضامنی، نسبی و با مسئولیت محدود)، شخصیت شرکا اهمیت ویژه‌ای دارد و به همین دلیل انتقال سهم‌الشرکه تابع محدودیت‌های قانونی است.
الف) شرکت تضامنی
طبق ماده ۱۲۳ قانون تجارت، هیچ شریکی نمی‌تواند سهم خود را به دیگری منتقل کند مگر با رضایت همه شرکا. این قاعده به دلیل ماهیت تضامنی شرکت است؛ زیرا اعتبار شرکت بر مبنای شخصیت و اعتماد متقابل شرکا بنا شده است.
مراحل عملی انتقال:
-
اخذ رضایت کتبی تمامی شرکا.
-
تنظیم سند انتقال (رسمی یا عادی).
-
ثبت تغییرات در اداره ثبت شرکت‌ها.
-
انتشار آگهی در روزنامه رسمی جهت اطلاع عموم.
ب) شرکت نسبی
قاعده در شرکت نسبی مشابه شرکت تضامنی است. بر اساس ماده ۱۸۵ قانون تجارت، انتقال سهم‌الشرکه تنها با رضایت تمامی شرکا امکان‌پذیر است.
ج) شرکت با مسئولیت محدود
در این نوع شرکت، انتقال سهم‌الشرکه شرایط متفاوتی دارد:
-
طبق ماده ۱۰۳ قانون تجارت، انتقال سهم‌الشرکه باید به موجب سند رسمی باشد.
-
انتقال به شخص ثالث مستلزم رضایت اکثریت شرکا است که لااقل سه چهارم سرمایه متعلق به آنان باشد.
🔹 بنابراین در شرکت با مسئولیت محدود، هم سند رسمی الزامی است و هم اخذ رضایت شرکای اکثریت.
۲. انتقال سهام در شرکت‌های سهامی
انتقال سهام در شرکت‌های سهامی آسان‌تر و روان‌تر از انتقال سهم‌الشرکه است. قانونگذار به دلیل ماهیت سرمایه‌ای این شرکت‌ها، محدودیت کمتری برای انتقال در نظر گرفته است.
الف) سهام با نام
طبق ماده ۴۰ قانون تجارت، انتقال سهام با نام باید در دفتر ثبت سهام شرکت درج شود و انتقال‌دهنده و انتقال‌گیرنده یا نماینده قانونی آنان آن را امضا کنند.
مراحل:
-
تنظیم قرارداد انتقال سهم.
-
ثبت انتقال در دفتر سهام شرکت.
-
صدور گواهی‌نامه جدید سهام به نام خریدار.
ب) سهام بی‌نام
انتقال سهام بی‌نام با قبض و اقباض (تحویل دادن ورقه سهم) صورت می‌گیرد. به همین دلیل، سهام بی‌نام مانند اوراق بهادار به راحتی قابل انتقال است.
ج) سهام ممتاز
انتقال سهام ممتاز نیز تابع همان قواعد سهام عادی است، اما ممکن است اساسنامه محدودیت‌هایی برای انتقال پیش‌بینی کرده باشد.
۳. تشریفات ثبت انتقال در اداره ثبت شرکت‌ها
انتقال سهم‌الشرکه یا سهام در برخی موارد نیازمند ثبت در اداره ثبت شرکت‌ها و انتشار آگهی در روزنامه رسمی است. به‌ویژه در شرکت‌های با مسئولیت محدود و سهامی خاص، ثبت تغییرات الزامی است.
مراحل کلی:
-
تنظیم صورتجلسه مجمع عمومی فوق‌العاده یا هیئت مدیره (بسته به نوع شرکت).
-
امضای تمامی شرکا یا سهامداران ذی‌نفع.
-
ارائه مدارک به اداره ثبت شرکت‌ها.
-
صدور آگهی تغییرات.
۴. نقش وکیل در انتقال سهم‌الشرکه و سهام
انتقال سهم‌الشرکه یا سهام ممکن است ساده به نظر برسد، اما در عمل به دلیل پیچیدگی‌های قانونی، حضور وکیل متخصص شرکت‌ها اهمیت زیادی دارد.
خدمات وکیل در این زمینه:
-
بررسی صحت قرارداد انتقال.
-
اطمینان از رعایت مواد قانونی و تشریفات ثبت.
-
جلوگیری از تضییع حقوق سایر شرکا.
-
پیگیری دعاوی در صورت بروز اختلاف.
مثال عملی (پرونده واقعی)
فرض کنید در یک شرکت با مسئولیت محدود، یکی از شرکا بدون رضایت اکثریت اقدام به انتقال سهم‌الشرکه خود می‌کند. در این حالت، انتقال فاقد اثر حقوقی است و شرکای دیگر می‌توانند با استناد به ماده ۱۰۳ قانون تجارت ابطال انتقال را از دادگاه بخواهند.
در چنین شرایطی، نقش وکیل متخصص در دفاع از حقوق شرکا بسیار حیاتی است.
فروش سهم‌الشرکه و سهام؛ ضوابط قانونی و تحلیل کاربردی
اهمیت موضوع فروش
در بسیاری از پرونده‌های وکالتی شرکت‌ها، فروش سهم‌الشرکه یا سهام یکی از اصلی‌ترین منابع اختلاف است. از یک سو، شریک یا سهامدار قصد دارد سرمایه خود را نقد کرده و از شرکت خارج شود و از سوی دیگر، شرکا یا خریداران جدید باید با شرایط قانونی این انتقال کنار بیایند. در این میان، قانون تجارت ایران چارچوبی را برای حفظ حقوق همه طرف‌ها مشخص کرده است.
۱. فروش سهم‌الشرکه در شرکت‌های اشخاص
الف) ماهیت محدودیت‌ها
در شرکت‌های اشخاص، شخصیت شرکا اهمیت ویژه‌ای دارد. به همین دلیل، فروش سهم‌الشرکه مانند فروش یک کالای عادی نیست، بلکه باید با رعایت تشریفات قانونی و رضایت سایر شرکا انجام شود.
ب) شرایط قانونی
-
در شرکت تضامنی و نسبی، فروش سهم‌الشرکه تنها با رضایت همه شرکا امکان‌پذیر است (مواد ۱۲۳ و ۱۸۵ قانون تجارت).
-
در شرکت با مسئولیت محدود، فروش سهم‌الشرکه به شخص ثالث نیازمند رضایت اکثریت شرکا است که دست‌کم سه چهارم سرمایه متعلق به آن‌ها باشد (ماده ۱۰۳ قانون تجارت).
ج) ضمانت اجرا
اگر شریکی بدون رعایت تشریفات اقدام به فروش سهم‌الشرکه کند، این انتقال فاقد اثر قانونی است و می‌تواند از سوی سایر شرکا باطل اعلام شود.
۲. فروش سهام در شرکت‌های سهامی
الف) سهام عادی
فروش سهام عادی در شرکت سهامی ساده‌تر است. سهامداران می‌توانند سهام خود را با تنظیم قرارداد و رعایت مقررات اساسنامه به دیگران منتقل کنند.
ب) سهام با نام
انتقال یا فروش سهام با نام باید در دفتر سهام شرکت ثبت شود و انتقال‌دهنده و انتقال‌گیرنده آن را امضا کنند. بدون ثبت در دفتر، خریدار نمی‌تواند حقوق ناشی از سهم را اعمال کند.
ج) سهام بی‌نام
فروش سهام بی‌نام مانند انتقال اسکناس یا اوراق بهادار است. صرف تحویل ورقه سهم کافی است و نیازی به ثبت در دفتر سهام وجود ندارد.
د) سهام ممتاز
فروش این نوع سهام تابع اساسنامه است. ممکن است اساسنامه شرایطی خاص مانند اخذ مجوز هیئت مدیره یا مجمع عمومی را برای فروش در نظر گرفته باشد.
۳. قیمت‌گذاری سهم‌الشرکه و سهام
الف) سهم‌الشرکه
-
قیمت سهم‌الشرکه معمولاً بر اساس ارزش روز دارایی‌های شرکت و میزان آورده شریک تعیین می‌شود.
-
در صورت اختلاف، می‌توان از کارشناس رسمی دادگستری برای تعیین ارزش واقعی استفاده کرد.
-
گاهی ارزش سهم‌الشرکه بیش از آورده نقدی اولیه است، زیرا شرکت در طول زمان سودآوری داشته است.
ب) سهام
-
در شرکت‌های بورسی، قیمت سهام بر اساس عرضه و تقاضا در بازار بورس تعیین می‌شود.
-
در شرکت‌های سهامی خاص، ارزش سهام با توجه به صورت‌های مالی شرکت و گزارش کارشناسان ارزیابی می‌شود.
۴. محدودیت‌های قانونی در فروش
-
در برخی اساسنامه‌ها، حق تقدم برای شرکای دیگر پیش‌بینی می‌شود؛ به این معنا که شریک یا سهامدار ابتدا باید سهم خود را به سایر شرکا پیشنهاد دهد.
-
در برخی موارد، فروش به اشخاص حقیقی یا حقوقی خاص ممنوع است (به دلیل ملاحظات امنیتی یا صنفی).
-
فروش سهم‌الشرکه یا سهام نمی‌تواند به قصد فرار از پرداخت بدهی‌های شرکت یا فرد باشد؛ در غیر این صورت، معامله صوری و باطل خواهد بود.
۵. نقش وکیل در فرایند فروش
یک وکیل متخصص شرکت‌ها در فروش سهم‌الشرکه یا سهام خدمات مهمی ارائه می‌دهد، از جمله:
-
تنظیم قرارداد فروش به‌گونه‌ای که حقوق خریدار و فروشنده تضمین شود.
-
بررسی اساسنامه و قانون برای اطمینان از صحت انتقال.
-
پیگیری ثبت تغییرات در اداره ثبت شرکت‌ها.
-
دفاع از حقوق موکل در دعاوی مربوط به ابطال یا صحت فروش.
مثال کاربردی (پرونده واقعی)
در یک پرونده حقوقی، یکی از شرکای شرکت با مسئولیت محدود سهم‌الشرکه خود را بدون رضایت اکثریت و بدون تنظیم سند رسمی فروخته بود. خریدار نیز تصور می‌کرد مالک سهم شده است. در دادگاه، با استناد به ماده ۱۰۳ قانون تجارت، قاضی انتقال را باطل دانست و خریدار متضرر شد. اگر خریدار پیش از معامله از مشاوره وکیل استفاده می‌کرد، از این زیان جلوگیری می‌شد.
تعهدات قانونی شرکا و سهامداران نسبت به سهم‌الشرکه و سهام
اهمیت بررسی تعهدات
وقتی شخصی وارد یک شرکت می‌شود و مالک سهم‌الشرکه یا سهام می‌گردد، تنها مالکیت یک دارایی ساده را به دست نمی‌آورد؛ بلکه مسئولیت‌ها و تعهدات حقوقی متعددی نیز بر عهده او قرار می‌گیرد. این تعهدات از همان لحظه تأسیس شرکت تا زمان خروج یا حتی پس از انحلال ادامه دارد.
قانون تجارت ایران با دقت تمام، تعهدات شرکا و سهامداران را در قالب مواد مختلف تنظیم کرده است تا از یک‌سو سرمایه شرکت حفظ شود و از سوی دیگر، حقوق بستانکاران و اشخاص ثالث تضییع نشود.
۱. تعهدات شرکا در شرکت‌های اشخاص
الف) تعهد به پرداخت آورده
هر شریک موظف است آورده خود را مطابق قرارداد شرکت به شرکت منتقل کند.
-
آورده ممکن است نقدی، غیرنقدی (مانند ملک یا خودرو) یا حتی خدمات باشد.
-
اگر آورده غیرنقدی بیش از ارزش واقعی اعلام شود، شریک مسئول جبران ضرر شرکت است.
📌 ماده ۹۶ قانون تجارت: شرکا باید تمام سهم‌الشرکه خود را در موعد مقرر تأدیه کنند.
ب) تعهد به همکاری در اداره شرکت
در شرکت‌های تضامنی و نسبی، هر شریک حق و تکلیف مشارکت در اداره شرکت را دارد، مگر اینکه طبق اساسنامه اختیار اداره به یک یا چند شریک خاص واگذار شود.
ج) مسئولیت در قبال بدهی‌های شرکت
-
در شرکت تضامنی: شرکا مسئولیت نامحدود و تضامنی دارند؛ یعنی اگر دارایی شرکت کافی نباشد، طلبکار می‌تواند به تمام شرکا رجوع کند.
-
در شرکت نسبی: مسئولیت شرکا به نسبت سهم‌الشرکه آن‌هاست.
د) رعایت مفاد اساسنامه و تصمیمات شرکت
هر شریک متعهد است تصمیمات مجامع و مفاد اساسنامه را رعایت کند. عدم رعایت می‌تواند موجب مطالبه خسارت یا حتی انحلال شرکت شود.
۲. تعهدات سهامداران در شرکت‌های سهامی
الف) تعهد به پرداخت مبلغ اسمی سهام
طبق ماده ۳۳ لایحه اصلاحی قانون تجارت، سهامداران شرکت سهامی موظفند مبلغ اسمی سهام خود را پرداخت کنند. در صورت عدم پرداخت، شرکت می‌تواند اقدامات قانونی برای وصول طلب انجام دهد.
ب) تعهد به رعایت تصمیمات مجامع
تصمیمات مجمع عمومی برای همه سهامداران (اعم از موافق و مخالف) لازم‌الاجراست. این قاعده تضمین‌کننده نظم و ثبات شرکت است.
ج) مسئولیت سهامداران در قبال اشخاص ثالث
سهامداران اصولاً تنها تا میزان مبلغ اسمی سهام خود مسئولیت دارند. اما در صورت تقلب یا سوءاستفاده، دادگاه می‌تواند مسئولیت شخصی سهامدار را نیز احراز کند.
د) ممنوعیت رقابت غیرمجاز
مدیران و برخی سهامداران موظفند از انجام معاملاتی که به ضرر شرکت است خودداری کنند. این موضوع در لایحه اصلاحی قانون تجارت (مواد ۱۳۲ و ۱۳۳) پیش‌بینی شده است.
۳. ضمانت اجراهای عدم انجام تعهدات
-
در صورت عدم پرداخت آورده نقدی یا غیرنقدی، شریک یا سهامدار از حقوق خود (مانند دریافت سود یا حق رأی) محروم می‌شود.
-
شرکت می‌تواند علیه شریک یا سهامدار متخلف طرح دعوا کرده و الزام به ایفای تعهد یا مطالبه خسارت را بخواهد.
-
در موارد شدید، حتی امکان اخراج شریک یا سلب عضویت سهامدار وجود دارد (با حکم دادگاه).
۴. نقش وکیل در مدیریت تعهدات شرکا و سهامداران
یک وکیل متخصص می‌تواند:
-
قراردادها و اساسنامه را به‌گونه‌ای تنظیم کند که تعهدات دقیق و شفاف باشند.
-
در دعاوی ناشی از عدم انجام تعهدات، از موکل خود دفاع کند.
-
راهکارهای صلح و سازش برای پیشگیری از اختلافات ارائه دهد.
-
از تضییع حقوق شرکای خوش‌حساب در برابر شرکای متخلف جلوگیری نماید.
مثال واقعی (پرونده عملی)
در یک شرکت سهامی خاص، یکی از سهامداران تنها ۳۰٪ مبلغ اسمی سهام خود را پرداخته و از پرداخت مابقی خودداری کرده بود. شرکت با استناد به ماده ۳۴ لایحه اصلاحی قانون تجارت، ابتدا اخطاریه ارسال کرد و پس از بی‌توجهی سهامدار، در دادگاه دعوای «سلب حق سهامدار» را مطرح نمود. دادگاه حکم به فروش سهام وی و جبران خسارت شرکت داد.
اختلافات قانونی پیرامون سهم‌الشرکه و سهام
اهمیت شناخت اختلافات
در عمل، حتی با رعایت تمامی قوانین، ممکن است اختلافات بین شرکا یا سهامداران شکل گیرد. این اختلافات می‌تواند ناشی از نحوه انتقال سهم، فروش، تعیین قیمت، تقسیم سود، یا تعهدات قانونی باشد. شناخت نوع اختلاف و نحوه حل آن از منظر قانونی و تجربه وکالتی، کلید جلوگیری از خسارت‌های مالی و حقوقی است.
۱. اختلافات در شرکت‌های اشخاص
الف) اختلاف بر سر انتقال سهم‌الشرکه
-
در شرکت تضامنی یا نسبی، انتقال سهم‌الشرکه بدون رضایت سایر شرکا باطل است.
-
چالش اصلی معمولاً زمانی رخ می‌دهد که شریک ادعا کند رضایت سایر شرکا اخذ شده ولی این موضوع قابل اثبات نیست.
ب) اختلاف بر سر تعهدات آورده
-
شریک ممکن است آورده نقدی یا غیرنقدی خود را ناقص ارائه دهد.
-
شرکت می‌تواند با استناد به ماده ۹۶ قانون تجارت، او را ملزم به تکمیل آورده کند و در صورت امتناع، حق شکایت به دادگاه دارد.
ج) اختلاف بر سر سود و زیان
-
تقسیم سود بر اساس سهم‌الشرکه است، اما ممکن است شرکا بر سر نحوه محاسبه سود واقعی اختلاف داشته باشند.
-
در این موارد، استفاده از کارشناس رسمی دادگستری معمول است.
۲. اختلافات در شرکت‌های سهامی
الف) اختلاف در فروش سهام
-
گاهی اساسنامه شرکت محدودیت‌هایی برای فروش سهام تعیین کرده است.
-
سهامدار ممکن است بدون رعایت حق تقدم سایر سهامداران اقدام به فروش کند و دعوی ابطال انتقال ایجاد شود.
ب) اختلاف در حق رأی و تصمیمات مجامع
-
تصمیمات مجمع عمومی باید برای همه سهامداران لازم‌الاجرا باشد، اما در عمل ممکن است سهامداران شکایت کنند که تصمیمات برخلاف قانون یا اساسنامه اتخاذ شده است.
-
در این موارد، دادگاه بررسی می‌کند که تصمیم مجمع مطابق قانون و اساسنامه بوده یا خیر.
ج) اختلاف بر سر تقسیم سود
-
گاهی شرکت به دلایل مالی یا حسابداری سود را به درستی تقسیم نمی‌کند.
-
سهامداران می‌توانند با ارائه مدارک مالی و استناد به اساسنامه، حق خود را مطالبه کنند.
۳. روش‌های حل اختلاف
الف) مذاکره و سازش
-
اولین و ساده‌ترین روش، مذاکره بین شرکا یا سهامداران است.
-
وکیل می‌تواند به عنوان نماینده قانونی موکل، راهکارهای حقوقی و مالی را ارائه دهد و از بروز دعاوی جلوگیری کند.
ب) داوری
-
بسیاری از شرکت‌ها در اساسنامه، داوری را به عنوان روش حل اختلاف پیش‌بینی می‌کنند.
-
داوری می‌تواند سریع‌تر و کم‌هزینه‌تر از دادگاه باشد.
ج) دعاوی حقوقی
-
در صورت شکست مذاکره و داوری، دادگاه محل حل اختلاف است.
-
دعاوی رایج شامل: ابطال انتقال سهم، الزام به پرداخت آورده، مطالبه سود سهام، و فسخ قراردادها است.
۴. نقش وکیل در مدیریت اختلافات
-
بررسی دقیق اساسنامه و قانون تجارت برای تشخیص حقوق طرفین.
-
تنظیم لایحه و ارائه دفاعیات در دادگاه.
-
مذاکره و حل اختلاف پیش از رسیدن به دادگاه.
-
استفاده از کارشناس رسمی و ارائه گزارش قانونی برای حمایت از موکل.
مثال کاربردی (پرونده واقعی)
در یک شرکت با مسئولیت محدود، یکی از شرکا سهم‌الشرکه خود را به قیمت کمتر به دوست خود فروخته بود. سایر شرکا این معامله را صوری و به قصد ضرر رساندن به شرکت می‌دانستند. با حضور وکیل، پرونده به دادگاه ارجاع شد و با استناد به ماده ۱۰۳ قانون تجارت، انتقال سهم باطل اعلام شد و خریدار ملزم به جبران خسارت شد.
اختلافات پیرامون سهم‌الشرکه و سهام معمولاً ناشی از:
-
عدم رعایت تشریفات قانونی انتقال یا فروش،
-
عدم پرداخت کامل آورده،
-
نقض اساسنامه یا تصمیمات مجمع،
-
اختلاف در ارزش‌گذاری و سود.
راهکار اصلی پیشگیری از این اختلافات، مشاوره و همراهی با وکیل متخصص شرکت‌ها و حقوق تجارت است. موسسه حقوقی دی با تجربه فراوان در مدیریت چنین دعاوی، می‌تواند نقش حیاتی در حفاظت از حقوق شرکا و سهامداران ایفا کند.
سوالات پر تکرار از وکیل درباره سهم الشرکه و سهام
سهم‌الشرکه چیست و چه تفاوتی با سهام دارد؟
سهم‌الشرکه میزان آورده هر شریک در شرکت‌های اشخاص است و برخلاف سهام، محدودیت بیشتری در انتقال دارد و قابل معامله در بورس نیست.
سهام چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟
سهام، واحد سرمایه در شرکت‌های سهامی است که می‌تواند با نام یا بی‌نام باشد و قابلیت نقل و انتقال آسان دارد.
آیا سهم‌الشرکه قابل انتقال به هر شخصی است؟
خیر، در شرکت‌های اشخاص انتقال سهم‌الشرکه نیازمند رضایت سایر شرکا و رعایت تشریفات قانونی است.
انتقال سهام در شرکت سهامی چگونه انجام می‌شود؟
سهام با نام در دفتر سهام ثبت و امضا می‌شود و سهام بی‌نام با قبض و اقباض منتقل می‌گردد.
حق تقدم در فروش سهم‌الشرکه چیست؟
شرکا معمولاً حق دارند ابتدا سهم‌الشرکه شریک فروشنده را خریداری کنند قبل از اینکه به شخص ثالث منتقل شود.
در شرکت تضامنی، مسئولیت شرکا چگونه است؟
شرکا مسئولیت نامحدود و تضامنی دارند؛ یعنی طلبکار می‌تواند به هر یک از شرکا مراجعه کند.
تعهد شرکا به پرداخت آورده چگونه اجرایی می‌شود؟
شرکا موظفند آورده خود را در زمان مقرر پرداخت کنند و در صورت عدم پرداخت، شرکت یا سایر شرکا می‌توانند از طریق دادگاه الزام به ایفای تعهد کنند.
سهام ممتاز چه تفاوتی با سهام عادی دارد؟
سهام ممتاز ممکن است دارای امتیازات ویژه مانند اولویت دریافت سود یا حق رأی مضاعف باشد، اما فروش آن ممکن است محدود به شرایط اساسنامه باشد.
آیا سهامداران مسئول بدهی‌های شرکت هستند؟
به طور معمول، مسئولیت سهامداران محدود به مبلغ اسمی سهام است، مگر در موارد تقلب یا سوءاستفاده قانونی.
چگونه می‌توان اختلاف در تعیین قیمت سهم‌الشرکه را حل کرد؟
در صورت اختلاف، می‌توان از کارشناسان رسمی دادگستری برای تعیین ارزش واقعی استفاده کرد.
آیا اساسنامه شرکت می‌تواند محدودیت‌هایی برای انتقال سهام ایجاد کند؟
بله، اساسنامه می‌تواند حق تقدم، محدودیت فروش یا اجازه هیئت مدیره را برای انتقال سهام پیش‌بینی کند.
تفاوت مسئولیت شرکا در شرکت تضامنی و با مسئولیت محدود چیست؟
در تضامنی مسئولیت نامحدود است، در با مسئولیت محدود مسئولیت هر شریک محدود به آورده اوست.
آیا انتقال سهم‌الشرکه بدون رضایت شرکا معتبر است؟
خیر، در شرکت‌های اشخاص این انتقال باطل است و اثر قانونی ندارد.
سهام بی‌نام چگونه منتقل می‌شود؟
با تحویل ورقه سهم و قبض و اقباض، بدون نیاز به ثبت در دفتر سهام.
در صورت عدم پرداخت سود به سهامداران، چه اقدام قانونی می‌توان انجام داد؟
سهامداران می‌توانند با ارائه مدارک مالی و استناد به اساسنامه، از شرکت شکایت و مطالبه سود کنند.
آیا شریک می‌تواند سهم‌الشرکه خود را برای بدهی شخصی بفروشد؟
خیر، چنین معامله‌ای ممکن است صوری و باطل شناخته شود.
چگونه می‌توان اختلاف بر سر تعهدات آورده شرکا را حل کرد؟
با مذاکره، سازش، داوری یا مراجعه به دادگاه برای الزام به ایفای تعهد.
در شرکت نسبی، مسئولیت شرکا چگونه محاسبه می‌شود؟
مسئولیت هر شریک به نسبت سهم‌الشرکه اوست.
آیا وکیل می‌تواند انتقال سهم یا سهم‌الشرکه را تسهیل کند؟
بله، وکیل می‌تواند قراردادها را تنظیم، تشریفات ثبت را پیگیری و از حقوق موکل دفاع کند.
سند رسمی انتقال سهم‌الشرکه چه کاربردی دارد؟
سند رسمی برای اثبات قانونی بودن انتقال و جلوگیری از بروز اختلافات الزامی است.
آیا سهامداران موظف به رعایت تصمیمات مجامع هستند؟
بله، تصمیمات مجامع عمومی برای همه سهامداران لازم‌الاجراست.
سهام با نام چه مزیتی نسبت به سهام بی‌نام دارد؟
سهام با نام قابلیت پیگیری قانونی مالکیت و ثبت در دفتر شرکت را دارد و امنیت حقوقی بیشتری ایجاد می‌کند.
آیا فروش سهم‌الشرکه بدون ثبت رسمی در اداره ثبت شرکت‌ها معتبر است؟
خیر، در شرکت با مسئولیت محدود ثبت رسمی برای صحت انتقال الزامی است.
حق رأی شرکا بر اساس چه معیاری تعیین می‌شود؟
در شرکت‌های اشخاص، میزان سهم‌الشرکه و در شرکت‌های سهامی، تعداد سهام تعیین‌کننده حق رأی است.
آیا امکان تقسیم سهم‌الشرکه بدون رضایت دیگر شرکا وجود دارد؟
خیر، تقسیم سهم‌الشرکه معمولاً نیازمند توافق شرکا است.
سود سهام چگونه محاسبه و تقسیم می‌شود؟
سود سهام مطابق اساسنامه و نسبت تعداد سهام بین سهامداران تقسیم می‌شود.
آیا اساسنامه می‌تواند نقل و انتقال سهام را محدود کند؟
بله، اساسنامه می‌تواند شرایط خاصی برای انتقال سهام پیش‌بینی کند.
در صورت بروز اختلاف بر سر فروش سهم، راهکار قانونی چیست؟
مذاکره، سازش، داوری و در نهایت دعوی در دادگاه حقوقی.
آیا سهامداران مسئولیت شخصی نسبت به طلبکاران دارند؟
معمولاً مسئولیت محدود به مبلغ اسمی سهام است، مگر در صورت تقلب یا سوءاستفاده.
چگونه می‌توان قیمت فروش سهم را قانونی تعیین کرد؟
با استفاده از گزارش کارشناسی رسمی یا توافق طرفین مطابق اصول قانونی.
آیا شریک می‌تواند سهم خود را به شرکت منتقل کند؟
بله، با رعایت اساسنامه و رضایت سایر شرکا امکان‌پذیر است.
در شرکت سهامی خاص، محدودیت انتقال سهام چیست؟
معمولاً اساسنامه شرایط حق تقدم، تأیید هیئت مدیره یا مجمع را مشخص می‌کند.
آیا شرکت می‌تواند مانع فروش سهم بدون رضایت دیگران شود؟
بله، اگر اساسنامه یا قانون تجارت چنین محدودیتی را پیش‌بینی کرده باشد.
مسئولیت شرکا در قبال دیون شرکت چگونه است؟
در شرکت تضامنی مسئولیت نامحدود است و در شرکت با مسئولیت محدود محدود به آورده شرکا.
آیا فروش سهام بدون ثبت در دفتر قانونی معتبر است؟
برای سهام با نام خیر، برای سهام بی‌نام بله، به شرط تحویل ورقه سهم.
تعهدات قانونی شرکا شامل چه مواردی است؟
پرداخت آورده، رعایت اساسنامه، همکاری در اداره شرکت، مسئولیت نسبت به دیون.
آیا امکان فروش سهم‌الشرکه به شخص ثالث بدون رضایت شرکا وجود دارد؟
خیر، انتقال بدون رضایت باطل است.
سهامدار چه زمانی مسئول است؟
زمانی که سهامدار اقدام به تقلب، نقض اساسنامه یا معامله صوری کند.
چگونه می‌توان اختلاف بر سر تقسیم سود را حل کرد؟
با ارائه مدارک مالی، مراجعه به مجمع عمومی، داوری یا دادگاه.
آیا شریک می‌تواند سهم‌الشرکه خود را گرو بگذارد؟
بله، اما باید با رضایت سایر شرکا و رعایت تشریفات قانونی انجام شود.
سهامدار چگونه می‌تواند حقوق خود را از شرکت دریافت کند؟
از طریق دریافت سود مطابق اساسنامه، اعمال حق رأی و طرح دعوی در دادگاه در صورت تضییع حقوق.
نقش وکیل در اختلافات سهم‌الشرکه چیست؟
تنظیم قراردادها، پیگیری ثبت قانونی، مذاکره، دفاع در دعاوی و ارائه راهکارهای سازشی.
آیا انتقال سهم بدون سند رسمی قابل اثبات است؟
خیر، سند رسمی برای اثبات قانونی بودن انتقال ضروری است.
چگونه می‌توان اختلاف بر سر ارزش سهم را حل کرد؟
با توافق طرفین، ارزیابی کارشناسی یا مراجعه به دادگاه.
حق تقدم فروش سهام چگونه اعمال می‌شود؟
سهامدار موظف است ابتدا سهم خود را به دیگر سهامداران پیشنهاد دهد و در صورت عدم خرید، به شخص ثالث منتقل کند.
آیا سهامداران موظف به رعایت محدودیت‌های اساسنامه هستند؟
بله، عدم رعایت اساسنامه می‌تواند به دعاوی حقوقی منجر شود.
آیا شریک می‌تواند بدون اطلاع شرکت سهم خود را بفروشد؟
خیر، اطلاع و ثبت قانونی الزامی است.
چگونه می‌توان از اختلافات قانونی پیشگیری کرد؟
با تنظیم قراردادهای شفاف، رعایت اساسنامه و مشاوره وکیل متخصص.
آیا شرکت می‌تواند مانع دریافت سود سهام شود؟
فقط در موارد قانونی یا تخلف سهامدار، در غیر این صورت غیرقانونی است.
چه زمانی دادگاه می‌تواند انتقال سهم را باطل کند؟
زمانی که انتقال بدون رعایت اساسنامه، رضایت شرکا یا ثبت قانونی انجام شده باشد.
نقش اساسنامه در تعهدات شرکا و سهامداران چیست؟
اساسنامه چارچوب حقوق و تعهدات، محدودیت انتقال و نحوه تصمیم‌گیری را مشخص می‌کند.
آیا وکیل می‌تواند نقش پیشگیرانه داشته باشد؟
بله، با مشاوره و تنظیم قرارداد و اساسنامه، بسیاری از اختلافات قبل از وقوع پیشگیری می‌شود.
✅ اطمینان، نخستین گام در مسیر عدالت است
برای آن دسته از عزیزانی که مایل‌اند از اصالت پروانه وکالت وکلای گروه حقوقی دی اطمینان حاصل کنند، باید یادآور شد که این اقدام نشانه‌ای از دقت، هوشمندی و حق‌طلبی شماست.
جهت استعلام وضعیت وکلای رسمی، می‌توانید با مراجعه به سایت رسمی کانون وکلای دادگستری مرکز به نشانی:
نام و نام خانوادگی وکیل مورد نظر را جست‌وجو کرده و اطلاعات مربوط به پروانه وکالت، حوزه فعالیت، شماره پروانه و سابقه عضویت وی را بررسی نمایید.
ما در گروه حقوقی دی، به شفافیت و صداقت پایبندیم و افتخار داریم که تمامی وکلای ما دارای پروانه معتبر و رسمی از کانون وکلا هستند. شایسته است که در انتخاب وکیل، هم به تخصص توجه شود و هم به اعتبار قانونی آن.
